O
ksenofobii i wspólnocie: Zbigniew Musiał i Bogusław Wolniewicz
Dr. Jan Zubelewicz
Politechnika Warszawska, Kolegium Nauk Społecznych
i Admnistracji, Pracownia Filozofii
Z. Musiał i B. Wolniewicz są polskimi profesorami
filozofii. W książce „Ksenofobia i wspólnota” opracowali m.in. relacje między
ksenofobią i wspólnotą. Wspólnota jest to taka ekskluzywna zbiorowość ludzi,
którą łączy jakaś trwała więź duchowa, tzn. taka, w której dla każdego jej
członka suma jego emocjonalnych więzi do wewnątrz jest wyższa niż suma jego
więzi na zewnątrz. Cechy wspólnoty, to m.in.: trwałość, ekskluzywność,
duchowość czyli nieutylitarność, dążność do przetrwania, rozciągłość w czasie,
troska o żywych, zmarłych i jeszcze nienarodzonych, troska o wychowanie dzieci.
Ekskluzywność oznacza, że wspólnota dzieli ludzi na „swoich” i „obcych”. Zawsze
jest potrzebne antropologiczne tło i tym tłem są „obcy”. Nie może być wspólnot
uniwersalnych, tzn. takich, które obejmowałyby całą ludzkość. Zabraknie wtedy
antropologicznego tła.
Ojkofilia wspólnoty (przywiązanie do domu rodzinnego czy
ziemi ojczystej) sprzężona jest z ksenofobią. Można wyróżnić pięć poziomów
ksenofobii wobec osoby obcej: obojętność, ostrożność, niechęć, wrogość i
nienawiść. Ksenofobia, zauważają autorzy, jest wartością ambiwalentną.
Pozytywna jest wtedy, gdy nie przekracza pewnej dopuszczalnej wielkości,
negatywna – gdy tę wielkość przekracza. W relacjach międzywspólnotowych
należałoby oszacować wielkości ksenofobii w sensie bezwzględnym i w sensie
względnym (różnice między ksenofobiami w sensie bezwzględnym).